Het woord ‘tax’ doet aan belastingen denken. Taxonomie zal dus wel iets met belastingen te maken hebben. Nou nee, taxonomie gaat over systematisch ordenen, de kunst van de gemeenschappelijke taal. Nou ja, want de nieuwe EU Taxonomy Regulation (2020/8520 is gericht op het verminderen van belasting, van het klimaat welteverstaan.

Het initiatief tot deze nieuwe en ook in Nederland rechtstreeks werkende verordening komt voort uit het Klimaatverdrag van Parijs en uit de VN agenda voor Sustainable Development. Het moet helpen om groene, duurzame financiën en investeringen te bevorderen. Een eenduidige taal met de juiste definities, een taxonomie dus, kan dit ondersteunen. Voor het succes daarvan is brede herkenning nodig. Reden waarom de Europese Commissie in het Sustainable Finance Platform met allerlei experts afstemt over criteria, definities en termen die groene investeringen in het private en publieke domein faciliteren.

Begin juni publiceerde de Europese Commissie het voorstel tot een Taxonomy Delegated Act. Deze uitvoeringsregeling is de eerste in een reeks en bevat Technical Screening Criteria (TSC). Dat zijn zeg maar de voorwaarden waaronder economische activiteiten worden gekwalificeerd die klimaatverandering mitigeren en adapteren. Dat gebeurt op z’n Europees, dus aan de hand van een kwantitatieve methode, een kwalitatieve indien kwantitatief niet mogelijk of ‘nature-based’. Op die wijze worden ‘enabling activities’ vastgesteld die ook de bouw in brede zin raken: van transport, restauratie en nieuwbouw tot grondstofwinning en materiaalproductie. Opletten dus!

Want zodra vastgesteld en in werking getreden zal de Taxonomie Verordening ook in Nederland de groene standaards voor economische activiteiten identificeren. Daarmee bepaalt de verordening rechtstreeks de toegang van bedrijven en projecten tot groene financiering. Maar wordt het ook bepalend voor de rapportageplicht van bedrijven over hun niet-financiële informatie (NFRD). Waarmee deze Europees geharmoniseerde criteria leidend worden voor groene beslissingen van investeerders, maar ook voor dat wat overheden beschouwen als een duurzame activiteit uit klimaatoogpunt.

Invloed is nog mogelijk maar de EU Taxonomy Regulation komt er met rasse schreden aan. Geen nieuwe financiële last dus, maar een om klimaatbelasting te voorkomen. Leuker kan het niet worden!

Mr Ewald L.J. van Hal, directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB

Globalisering is niet beperkt tot kleding en elektronica alleen. Ook bouwmaterialen komen steeds meer van elders in de wereld, om over de herkomst van (biotische) bouwgrondstoffen nog maar te zwijgen. In 2020 merkte de bouw- en installatiesector wat dat betekent: afhankelijkheid. Maar lange toevoerketens betekenen ook iets anders: het niet-wegkijken voor wat er lager in de waardeketen gebeurt. Dat is althans de opvatting van het Europarlement. Het stelde een resolutie op (2020/2129 INL) waarmee ook de bouwsector te maken krijgt.

Kort samengevat gaat het over ‘due diligence and corporate accountability’: bedrijven moeten schending van mensenrechten, negatieve milieueffecten en slecht bestuur (omkoping) in hun toeleveringsketen voortaan identificeren, voorkomen, mitigeren en -openbaar- verantwoorden. Nationaal of sectoraal maatwerk is mogelijk, betrokkenheid van vakbonden en zakelijke relaties geen optie maar een gegeven en schending van de regels betekent schadeplichtigheid.

Achterliggende gedachte is dat de keuze tot toelevering van (half-)producten of grondstoffen van elders in de wereld ook betekent dat serieus gekeken moet worden naar de lokale impact van die keuze op mens en milieu. Simpel gezegd: een fabrikant die bijvoorbeeld hout, kit, moertjes of zonnepanelen uit ‘Verwegistan’ laat komen, die heeft een verantwoordelijkheid voor de lokale mensenrechten, arbeidsomstandigheden, arbeidstijden of werknemersleeftijd maar ook voor de impact van die keuze op de lokale biodiversiteit en het milieu. Geen leuke onderwerpen maar juist daarom dat na de resolutie van het Europarlement nu -ook- de Europese Commissie minimumnormen nodig acht. Argument is dat vrijwillige standaarden ontoereikend blijken, positieve uitzonderingen daargelaten, en een wettelijke norm meer duidelijkheid, juridische zekerheid en een gelijk(er) speelveld biedt.

Tandeloos is het voorgestane regime zeker niet. Het Europees voorstel voorziet ook in aangescherpte -juridische- bepalingen zoals rond de bewijslast van de geschonden norm, het recht van slachtoffers, ongeacht waar, om bij de rechter rechtstreeks op te komen voor hun schade, het toepasselijk rechtsregime en de -verlengde- verjaringstermijn voor nalatig handelen.

Slotsom is dat duurzaam bouwen meer wordt dan energieneutraal en circulair alleen, het betekent voortaan ook denken aan de medemens elders op de wereld.

Mr Ewald L.J. van Hal
Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB

Woensdag 25 augustus was voorziiter NVTB Titia Siertsema te gast bij BNR Zakendoen. In gesprek met Thomas van Zijl over actuele ontwikkelingen voor de Toeleverende Bouwmaterialenindustrie gaat Titia onder andere in op het belang van digitalisering en de uitdagingen op het gebied van de Wkb. 

Luister hier het gesprek terug.