Tijdens Building Holland op 2 november heeft Niels Ruijter op het Podium Circulariteit een duidelijk geluid namens de bouwmaterialenindustrie laten horen. De bepalingsmethode van de Nationale Milieu Database is HET instrument om invulling te geven aan doelen voor circulariteit.

De praktijk bij opdrachtgevers om slechts 1 effect op het milieu voorop te stellen, leidt niet vanzelf tot minder milieuvervuiling. Wanneer de focus op alleen vermindering van CO₂ ligt, kan dit bijvoorbeeld leiden tot meer uitstoot van giftige stoffen en is het resultaat uiteindelijk niet beter voor het milieu. Er is te weinig oog voor deze afwenteling op andere milieueffecten. Hetzelfde geldt voor het gebruik van materialen, Ruijter: "Je kunt van geen enkel bouwmateriaal of -product stellen dat deze een categorisch betere milieuprestatie heeft dan alternatieven. dit is afhankelijk van herkomst, toepassing, levensduur en afvalscenario." 

Om te leiden tot minder vervuiling is het noodzakelijk om alle categorieën, die impact hebben op het milieu, mee te wegen. De NMD biedt die mogelijkheid zonder dat er afwenteling plaatsvindt.  Opdrachtgevers hebben hiermee een instrument voorhanden waarmee de impact op het milieu, over de levenscyclus van het gebouw, zo klein mogelijk gehouden kan worden. Nog altijd wordt hier te weinig gebruik van gemaakt.

Kortom, een pleidooi voor eenduidigheid met de NMD als uitgangspunt waarbij de effecten van circulariteit leiden tot een schoner milieu!

In een artikel in het Financieel Dagblad van 18 oktober spreekt Niels Ruijter, directeur NVTB, zijn zorgen uit over de oplopende kosten van bouwmaterialen. 

Het woord ‘tax’ doet aan belastingen denken. Taxonomie zal dus wel iets met belastingen te maken hebben. Nou nee, taxonomie gaat over systematisch ordenen, de kunst van de gemeenschappelijke taal. Nou ja, want de nieuwe EU Taxonomy Regulation (2020/8520 is gericht op het verminderen van belasting, van het klimaat welteverstaan.

Het initiatief tot deze nieuwe en ook in Nederland rechtstreeks werkende verordening komt voort uit het Klimaatverdrag van Parijs en uit de VN agenda voor Sustainable Development. Het moet helpen om groene, duurzame financiën en investeringen te bevorderen. Een eenduidige taal met de juiste definities, een taxonomie dus, kan dit ondersteunen. Voor het succes daarvan is brede herkenning nodig. Reden waarom de Europese Commissie in het Sustainable Finance Platform met allerlei experts afstemt over criteria, definities en termen die groene investeringen in het private en publieke domein faciliteren.

Begin juni publiceerde de Europese Commissie het voorstel tot een Taxonomy Delegated Act. Deze uitvoeringsregeling is de eerste in een reeks en bevat Technical Screening Criteria (TSC). Dat zijn zeg maar de voorwaarden waaronder economische activiteiten worden gekwalificeerd die klimaatverandering mitigeren en adapteren. Dat gebeurt op z’n Europees, dus aan de hand van een kwantitatieve methode, een kwalitatieve indien kwantitatief niet mogelijk of ‘nature-based’. Op die wijze worden ‘enabling activities’ vastgesteld die ook de bouw in brede zin raken: van transport, restauratie en nieuwbouw tot grondstofwinning en materiaalproductie. Opletten dus!

Want zodra vastgesteld en in werking getreden zal de Taxonomie Verordening ook in Nederland de groene standaards voor economische activiteiten identificeren. Daarmee bepaalt de verordening rechtstreeks de toegang van bedrijven en projecten tot groene financiering. Maar wordt het ook bepalend voor de rapportageplicht van bedrijven over hun niet-financiële informatie (NFRD). Waarmee deze Europees geharmoniseerde criteria leidend worden voor groene beslissingen van investeerders, maar ook voor dat wat overheden beschouwen als een duurzame activiteit uit klimaatoogpunt.

Invloed is nog mogelijk maar de EU Taxonomy Regulation komt er met rasse schreden aan. Geen nieuwe financiële last dus, maar een om klimaatbelasting te voorkomen. Leuker kan het niet worden!

Mr Ewald L.J. van Hal, directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB

Globalisering is niet beperkt tot kleding en elektronica alleen. Ook bouwmaterialen komen steeds meer van elders in de wereld, om over de herkomst van (biotische) bouwgrondstoffen nog maar te zwijgen. In 2020 merkte de bouw- en installatiesector wat dat betekent: afhankelijkheid. Maar lange toevoerketens betekenen ook iets anders: het niet-wegkijken voor wat er lager in de waardeketen gebeurt. Dat is althans de opvatting van het Europarlement. Het stelde een resolutie op (2020/2129 INL) waarmee ook de bouwsector te maken krijgt.

Kort samengevat gaat het over ‘due diligence and corporate accountability’: bedrijven moeten schending van mensenrechten, negatieve milieueffecten en slecht bestuur (omkoping) in hun toeleveringsketen voortaan identificeren, voorkomen, mitigeren en -openbaar- verantwoorden. Nationaal of sectoraal maatwerk is mogelijk, betrokkenheid van vakbonden en zakelijke relaties geen optie maar een gegeven en schending van de regels betekent schadeplichtigheid.

Achterliggende gedachte is dat de keuze tot toelevering van (half-)producten of grondstoffen van elders in de wereld ook betekent dat serieus gekeken moet worden naar de lokale impact van die keuze op mens en milieu. Simpel gezegd: een fabrikant die bijvoorbeeld hout, kit, moertjes of zonnepanelen uit ‘Verwegistan’ laat komen, die heeft een verantwoordelijkheid voor de lokale mensenrechten, arbeidsomstandigheden, arbeidstijden of werknemersleeftijd maar ook voor de impact van die keuze op de lokale biodiversiteit en het milieu. Geen leuke onderwerpen maar juist daarom dat na de resolutie van het Europarlement nu -ook- de Europese Commissie minimumnormen nodig acht. Argument is dat vrijwillige standaarden ontoereikend blijken, positieve uitzonderingen daargelaten, en een wettelijke norm meer duidelijkheid, juridische zekerheid en een gelijk(er) speelveld biedt.

Tandeloos is het voorgestane regime zeker niet. Het Europees voorstel voorziet ook in aangescherpte -juridische- bepalingen zoals rond de bewijslast van de geschonden norm, het recht van slachtoffers, ongeacht waar, om bij de rechter rechtstreeks op te komen voor hun schade, het toepasselijk rechtsregime en de -verlengde- verjaringstermijn voor nalatig handelen.

Slotsom is dat duurzaam bouwen meer wordt dan energieneutraal en circulair alleen, het betekent voortaan ook denken aan de medemens elders op de wereld.

Mr Ewald L.J. van Hal
Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB